Κανείς δεν θα φανταζόταν πριν δέκα χρόνια ότι το είδος (genre) της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και της επικής, θα γνώριζε τέτοια άνθηση σε σημείο που κάθε ip θα ξεθαβόταν από τα αζήτητα και θα μεταφερόταν σε σειρά ή ταινία. Όταν λέμε κάθε ip πλέον αναφερόμαστε σε συγγραφικά έργα που επί δεκαετίες θεωρούνταν ως αδύνατα να μεταφερθούν στην οθόνη (μικρή ή μεγάλη), όπως το Foundation και το Dune. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία των εφέ τύπου cgi, vfx, green screen κλπ είναι αυτές που επέτρεψαν την αξιοπρεπή, έστω, μεταφορά τους, καθώς τα όσα τρομερά μας περιέγραφαν ο Isaac Asimov κι ο Frank Herbert ήταν αδύνατο να μετουσιωθούν σε εικόνα στην τηλεόραση ή το σινεμά την εποχή που τα έγραφαν. Έτσι, λοιπόν, η AppleTv επέλεξε – με πολύ φιλοδοξία – να μεταφέρει το παλαιότερο (ξεκίνησε να εκδίδεται σε κομμάτια από το έτος 1942!) και δυσκολότερο συγγραφικό έργο επιστημονικής φαντασίας, το Foundation του Isaac Asimov. Η σειρά ακόμα δεν έχει γίνει πολύ γνωστή με όρους συζήτησης στα διάφορα fora (twitter, reddit), ίσως γιατί η AppleTv δεν την διαφήμισε και προώθησε σχεδόν καθόλου, ενώ, η επιλογή να κυκλοφορούν ένα επεισόδιο ανά εβδομάδα (πλην των 2 πρώτων) δεν λειτούργησε υπέρ της σειράς, δεδομένου ΄κιόλας ότι η χρονική και θεματική δομή των επεισοδίων είναι αρκετά μπλεγμένη, ειδικά για κάποιον που δεν έχει καμμία απολύτως επαφή με τα βιβλία. Μέχρι στιγμής έχουν κυκλοφορήσει 7 από τα 10 συνολικά επεισόδια, με συνέπεια να έχουμε, πλέον, σχηματίσει μια καλή εικόνα για την ιστορία, τους χαρακτήρες, το σενάριο και την σκηνοθεσία.
Η γενετική δυναστεία του/των Cleon
“Είμασε ο Trantor” σαν άλλος Λουδοβίκος ΙΔ’ που έλεγε πως το “Κράτος είμαι εγώ”.
Θα ξεκινήσουμε με τα θετικά της σειράς: Αυτά εντοπίζονται στην πλοκή που αφορά και εστιάζει κυρίως στον πλανήτη Trantor και την γενετική δυναστεία που κυβερνά όλη την γαλαξιακή αυτοκρατορία που συνιστούν οι πλανήτες στους οποίους έχει εξαπλωθεί η ανθρωπότητα. Το εφεύρημα της γενετικής δυναστείας είναι επινόηση των σεναριογράφων και, ομολογουμένως, είναι από τα πιο μυστήρια, ενδιαφέροντα και διεστραμμένα κομμάτια της σειράς που μας τραβάει το ενδιαφέρον περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, διότι περιέχει πολλά φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με την ματαιόδοξη κλωνοποίηση κάποιου προς διατήρηση της εξουσίας και την παρακμή που αυτή η κατάσταση συνεπάγεται. Οι ηθοποιοί που υποδύονται τους αυτοκράτορες Dawn, Day, Dusk (ή τον αυτοκράτορα αν θεωρήσουμε ότι ο καθένας δεν είναι εν τέλει ξεχωριστό άτομο με δική του βούληση) είναι όλοι εξαιρετικοί. Φυσικά, ο Lee Pace είναι πλασμένος για τέτοιους ρόλους, και όλοι τους θυμίζουν, όπως το είχε υπόψη και ο Asimov, Ρωμαίους αυτοκράτορες που κρατιούνται με νύχια και με δόντια στην εξουσία, ενώ η αυτοκρατορία που φαινομενικά είναι σταθερή ήδη έχει αρχίσει να παρακμάζει και να καταρρέει.
Στο σημείο που έχουμε φτάσει η τρέχουσα εκδοχή/κλώνος του Dawn είναι διαφορετικός από όλους τους προηγούμενους γενετικά, καθώς έχει αχρωματοψία, είναι αριστερόχειρας, όπως φαίνεται στις σκηνές που τρώνε, αλλά και πολλά ακόμα που απαριθμεί ο νεαρός Cleon, κάτι που κανένας ακριβής κλώνος του Cleon I δεν είχε ποτέ (άρα δεν είναι ακριβής γενετικός κλώνος), ενώ, δείχνει να ερωτεύεται μια κοπέλα (Azura) και να είναι πιο ευαίσθητός από τους προηγούμενους αδελφούς του. Ο Dusk έχει ξεκινήσει να αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά, εκτός εάν πάντοτε ο εκάστοτε Dusk κατασκόπευε τον εκάστοτε Dawn για να μην παραστρατήσει. Σίγουρα κάποιος θα πεθάνει στο επόμενο ή παραεπόμενο επεισόδιο, είτε η άτυχη κοπέλα με την οποία ο Dawn ερωτεύεται, είτε ο Dawn, είτε ο Dusk, καθώς η ένταση μεταξύ τους χτίζεται ήδη και όσο ο Day απουσιάζει η μεταξύ τους δυναμική έχει διαταραχθεί. Μια κρίση στην διαδοχή των αυτοκρατόρων είναι προ των πυλών.
Η παρακμή της αυτοκρατορίας που στα βιβλία αποδίδεται στο τεράστιο μέγεθός της και τον εξ αυτού του λόγου αδύνατο διοικητικό χειρισμό της -όσο μπετοναρισμένη γραφειοκρατία και εάν υφίσταται – μας γίνεται αισθητή από την ματαιοδοξία της ίδιας της πράξης της κλωνοποίησης και της στασιμότητας που αυτή συνεπάγεται, καθώς πέρα από το ίδιο το γεγονός ότι βιολογικά αναπαράγονται αντίτυπα ενός πρωτότυπου ο εκάστοτε αυτοκράτορας φροντίζει να μεγαλώνει κάθε επόμενο μικρό εαυτό του το ΄ίδιο με αυτόν. Έχουμε δηλαδή προσπάθεια ευθυγράμμισης του δίπολου nature vs nurture.
Ο ρόλος της Demerzel, ενώ αρχικά φαινόταν “απλός”, όσο προχωρούν τα επεισόδια αποδεικνύεται όλο και πιο μυστήριος και περίπλοκος
Το ανδροειδές με το όνομα Demerzel είναι από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες στην πλοκή του Trantor, καθώς πλαισιώνει τους αυτοκράτορες και λειτουργεί ως μάνα, αδελφή, φίλη, σύμβουλος και τα πάντα όλα στην ζωή τους από το λεπτό που γεννιούνται (κατ’ ακρίβεια το λεπτό που συλλαμβάνονται) έως το λεπτό που πεθαίνουν έχοντας επωμιστεί από τον πρώτο αυτοκράτορα Cleon I το έργο της κλωνοποίησης του και επίβλεψης του μεγαλώματος κάθε του κλώνου κατά το πρότυπό του. Η κλωνοποίηση έγινε ακόμα πιο τρομακτική στα μάτια μας όταν στο επεισόδιο 7 είδαμε πως ανά πάσα στιγμή υπάρχει εφεδρικός κλώνος σε κάποιο στάδιο “λήθης” για κάθε ζώντα αυτοκράτορα έτοιμος να τον αντικαταστήσει αν του τύχει κάτι, είναι δηλαδή πλήρως αναλώσιμοι και αντικαταστάσιμοι. Γίνεται αισθητό ότι είναι απλώς όργανα ενός μεγαλύτερο από αυτούς σχεδίου ήδη καθορισμένο χρόνια πριν γεννηθούν, κάτι που ο Brother Dusk θέτει ως “Είμασε ο Trantor” σαν άλλος Λουδοβίκος ΙΔ’ που έλεγε πως το “Κράτος είμαι εγώ”. Είναι, δηλαδή, ένας θεσμός, αντιπροσωπεύουν το κέντρο της εξουσίας και δεν έχει σημασία αν ο καθένας τους είναι ή όχι διαφορετικός και πως νοιώθει ατομικά.
Στο 6ο επεισόδιο μάθαμε ότι το ανδροειδές πιστεύει σε μια τριαδική θρησκεία (Luminicism εν προκειμένω, εφε΄ύρημα εξίσου για την σειρά και αυτό) που έχουμε συναντήσει και σε άλλα έργα φαντασίας, την Παρθένο/Maiden, την Μητ΄έρα/ Mother και την Γραία(;)/ Crone, κάτι που απηχεί απευθείας τα τρία ηλικιακά στάδια των κλώνων του αυτοκράτορα αν΄ά πάσα στιγμή. Ο ρόλος της, ενώ αρχικά φαινόταν “απλός”, όσο προχωρούν τα επεισόδια αποδεικνύεται όλο και πιο μυστήριος και περίπλοκος: από την σχέση της με τον αρχικό Cleon I έως το κατά πόσο ελέγχει την κλωνοποίηση και την γαλούχηση του κάθε αυτοκράτορα, καθιστώντας την ουσιαστικά αυτήν τον βασικό πολιτικό παράγοντα όλης της αυτοκρατορίας. Ίσως η σύλληψη του σχεδίου της κλωνοποίησης να είναι δική της, ειδικά αν αναλογιστούμε την τριαδική θρησκεία που ακολουθεί και τις τρεις ηλικιακές εκδοχές του αυτοκράτορα ανά πάσα στιγμή. Πόσων ετών είναι; Πόσοι ξέρουν ότι είναι ανδροειδές εφόσον το είδος της (τεχνητή νοημοσύνη) έχει προ πολλού καταστραφεί επισήμως; Μήπως αυτή ευθύνεται για τις διαφορές που παρουσιάζει ο νεότερος αυτοκράτορας σε σχέση με τους προηγούμενους σε μια απέλπιδα προσπάθειά της να ανατρέψει την παρακμή και πτώση της αυτοκρατορίας;
Αυτό το κομμάτι της ιστορίας με την γενετική δυναστεία δεν υφίσταται καθόλου στα βιβλία (πως αλλιώς όμως να μην αλλάξεις ηθοποιούς και να αποδώσεις το γεγονός ότι παρέρχονται χρόνια μεταξύ των επεισοδίων διατηρώντας το ίδιο καστ;! ευφυέστατο), ενώ η Demerzel εμφανίστηκε στα prequel, αλλά όχι στην βασική σειρά του Foundation. Συνεπώς είναι όλα εφεύρημα και αυθεντικές ιδέες των σεναριογράφων που πέτυχαν και μας κρατούν το ενδιαφέρον. Το επόμενο κομμάτι, όμως, που αφορά τον πλανήτη Terminus και το Foundation είναι ένα δράμα, τόσο σεναριακά, όσο και από άποψη ηθοποιών και παραγωγής με όρους ποιότητας.
Στο κομμάτι του Terminus κάτι πάει πολύ στραβά
H ιστορία που αφορά τον πλανήτη Terminus και το Foundation (Θεμέλιο) είναι ήδη γραμμένη στα βιβλία και οι σεναριογράφοι, όπως έχουμε αντιληφθεί, την ξαναγράφουν και την αναπροσαρμ΄΄οζουν. Παρ’ όλα αυτά, δεν πέτυχαν καθόλου να την κάνουν ενδιαφέρουσα, λογική ή σοβαροφανή, με αποτέλεσμα να καταλήγει απλά βα ρε τή. Πραγματικά, όσο κι αν προσπαθούμε σε κάθε επεισόδιο να βρούμε κάτι που μας αρέσει ΄ή μας τραβάει σε αυτό το κομμάτι της πλοκής, οτιδήποτε αφορά τον Terminus μας φαίνεται χάλια και σαν β’ ποιότητας πρόγραμμα του CW. Φαντάζει δε εξαιρετικά απίθανο οι δύο ιστορίες να έχουν γραφτεί από τις ίδιες ομάδες σεναριογράφων.
Το κομμάτι του Trantor και των αυτοκρατόρων είναι καινούργιο μεν υλικό, σοβαρό δε sci fi, με προβληματισμούς και μια λογική συνάφεια, ενώ, ο Terminus, που βασίζεται σε πραγματικό υλικό των βιβλίων, κατέληξε αδιάφορο, αμφίβολης ποιότητας sci fi με ευκολίες και γελοιότητες στο σενάριο.
Αρχικά, οι ηθοποιοί που περιλαμβάνονται σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας, από την ηθοποιό που υποδύεται την Salvor έως τα μικρά παιδάκια (που δεν “τραβάνε” με τίποτα) δεν μπορούν να υποδυθούν αξιοπρεπώς. Ίσως ευθύνεται ο εκεί σκηνοθέτης ή οι οδηγίες που τους δίνουν ή, στην τελική, το κακό σενάριο από άποψη φράσεων όπως “Don’t try and force anything on the stick. Let the stick tell you what the ship wants“. Οι Anachreons ,το μόνο συνταρακτικό που συμβαίνει στον Terminus, είναι σαν να έχουν έρθει στον Terminus από κάποιο παράλληλο σύμπαν/σειρά, την Ζήνα συγκεκριμένα, και ο, τι μα ο, τι κάνουν είναι παράλογο. Η πολιορκία τους ευοδώνεται με το βολικό γεγονός ότι η αρχηγός τους, η Great Huntress, καταφέρνει να βγάλει έναν εκρηκτικό μηχανισμό που είχε κρυμμένο στο μάτι της επειδή είχε λυμένα χέρια, κάτι που συνέβη τελείως τυχαία!! Το αποκορύφωμα δε είναι ότι, ενώ έριξαν το αυτοκρατορικό διαστημόπλοιο, το οποίο ολοσχερώς καταστράφηκε, o ένας και μοναδικός που χρειαζόντουσαν να επιζήσει επέζησε!!! Για να μην σχολιάσουμε ότι σκότωναν αλόγιστα κόσμο μέσα στην αποικία του Foundation και στο τέλος έψαχναν συγκεκριμένους – πολύ συγκεκριμένους – επιστήμονες με εξειδικεύσεις μοναδικές, συνεπώς οι πιθανότητες να τους είχαν σκοτώσει κατά λάθος ήταν αρκετές! Το απώτερο σχέδιο τους, όπως αποκαλύφθηκε, είναι να επιβιβαστούν και να βάλουν ξανά μπρος ένα 700 χρόνων διαστημόπλοιο-΄μύθο ονόματι “Invictus” που σαν άλλος “Ιπτάμενος Ολλανδός” περιφέρεται ή καλύτερα διακτινίζεται ωσάν φάντασμα στο σύμπαν. Αυτό το διαστημόπλοιο της αυτοκρατορίας έχει την ικανότητα να καταστρέφει πλανήτες, ναι, σαν το Death Star του Star Wars, και το πλάνο είναι με αυτό να διαλύσουν τον Trantor για να πάρουν εκδίκηση, αφού τελείως τυχαία τη δεδομένη χρονική στιγμή βρέθηκε “διακτινισμένο” δίπλα τους!!! Σε αυτό το σημείο ας σημειωθεί εκ των προτέρων και στα πλαίσια του πολύ προβλέψιμου σεναρίου σε ο, τι αφορά το κομμάτι του Terminus, ότι ο Hugo αποκλείεται να έχει πεθάνει φανερά επιτηδευμένη η όλη φάση του: η προηγούμενη αναφορά στα ορυχεία του παλιού αστεροειδή με το σύστημα επικοινωνίας σε συνδυασμό με το σύστημα επικοινωνίας του αυτοκρατορικού διοικητή ξεκάθαρα σημαίνουν ότι θα επικοινωνήσει για βοήθεια με την αυτοκρατορία άμεσα.
Με λίγα λόγια, σχεδόν γελοία πλοκή και άπειρες διευκολύνσεις. Ακόμα, δεν έχουμε μάθει τίποτα σχετικά με το το Θόλο/Vault στον πλανήτη Terminus, αλλά πολύ φοβόμαστε ότι θα λειτουργήσει ως από μηχανής Θεός την ύστατη στιγμή και θα είναι ένα ακόμα μπανάλ μυστήριο μέσα στην τρομερά βαρετή πλοκή του πλανήτη αυτού.
Ειδικότερα ως προς τη Salvor, είναι ο κλασσικός χαρακτήρας που εμφανίζεται εξαρχής μοναδικός και χαρισματικός – έχοντας και πολλές αδυναμίες ταυτόχρονα – χωρίς λόγο και αιτία, ενώ, την μοναδική στιγμή που είδαμε την ηθοποιό να δείχνει κάποιο συναίσθημα, στο διάλογο με τον πατέρα της, ξέραμε κατ’ ευθείαν ότι ο τελευταίος θα πεθάνει στα επόμενα πέντε λεπτά. Τόσο μα τόσο προβλέψιμο! Φυσικά, είναι εξαιρετική στον στόχο και σκοτώνει άπειρους Anachreons, ενώ πιλοτάρει για πρώτη φορά σκάφος σε 2 λεπτά. Μιλάμε για πολύ χάρισμα και τρομερές σεναριακές ευκολίες.
Η διαφορά μεταξύ Trantor και Terminus είναι αμείλικτη και γίνεται τρομερά αισθητή γιατί συνήθως σε κάθε επεισόδιο πάμε από το ένα στο άλλο και η σύγκριση είναι αναπόφευκτη. Προκειμένου να σωθεί κάπως η κατάσταση, θα μπορούσε, ίσως, να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο πλάνο του Seldon, με περισσότερες πληροφορίες γύρω από το σχέδιο του για το Θεμέλιο, και μεγαλύτερος και σημαντικότερος ρόλος και σε άλλους χαρακτήρες αυτού του πλανήτη πέραν της Salvor. Το ύφος και γενικά η αίσθηση και η φιλοσοφία πίσω από κάθε μια από τις δύο πλοκές είναι τελείως διαφορετικό και χαλάει όλη την σειρά. Δηλαδή, το κομμάτι του Trantor και των αυτοκρατόρων είναι καινούργιο μεν υλικό, σοβαρό δε sci fi, με προβληματισμούς και μια λογική συνάφεια, ενώ, ο Terminus, που βασίζεται σε πραγματικό υλικό των βιβλίων, κατέληξε αδιάφορο, αμφίβολης ποιότητας sci fi με ευκολίες και γελοιότητες στο σενάριο.
Η Gaal Dornick μόνη της στην κερκίδα
Η Gaal Dornick, η οποία στην αρχή της σειράς βρέθηκε στο επίκεντρο της πλοκής, έχει, πλέον, μια δική της, αυτοτελή προς το παρον, ιστορία, που είναι τόσο αποσπασματική, ώστε, κάθε που πάει να ζεσταθεί η τσιμινιέρα, σβήνει ξανά. Θα μπορούσε να πει κανείς άνετα ότι και αυτή, όπως η Salvor, μας παρουσιάζεται ως μια εξαιρετικά σπάνια κοπέλα, με ειδικά χαρίσματα, πολύ έξυπνη και γενικά μοναδική. Τουλάχιστον το εν λόγω κλισέ δεν κουράζει, γιατί το σενάριο έχει κάποιο ενδιαφέρον στο τι της συμβαίνει και δεν περιλαμβάνει τις γελοιότητες του Terminus. Το αρνητικό, όσον αφορά την ιστορία της Gaal, είναι ότι αποφάσισαν να μας δείξουν την ιστορία της πολύ αποσπασματικά και να υπάρχουν επεισόδια όπου δεν την βλέπουμε καθόλου, καταλήγοντας σχεδόν να ξεχνάμε την ύπαρξη της – κρίμα για την πολύ καλή ηθοποιό που την υποδύεται – . Το μυστήριο που την περιβάλλει αφορά τις ικανότητές της, καθώς φαίνεται ότι πέρα από μαθηματική ιδιοφυία είναι και κάποιου είδους μέντιουμ (psychic) ή έστω έχει μαντικές ικανότητες, διαισθάνεται δηλαδή γεγονότα πριν αυτά συμβούν. Το μυστήριο με τον θάνατο του Hari Seldon και τον Raych , πλέον, θεωρείται λυμένο μάλλον, αν και οι αποκαλύψεις για την Gaal ήταν κάπως υπερβολικές και βολικές –έχουν κάποια βάση στα βιβλία;– .Γιατί ο Raych δεν της εξήγησε τι και πως εκείνη την στιγμή και την πήγε αμέσως στην κάψουλα παραμένει παράλογο.
Αντι επιλόγου: Το Θεμέλιο (Foundation)
Για την πληρότητα του άρθρου και για όσους δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τη σειρά, ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη δυναστεία του Cleon, τον Terminus και την Gaal Dornick είναι ο Hari Seldon και το Θεμέλιο του (Foundation). Ο Seldon, εξειδικευμένος στην επιστήμη της Ψυχοϊστορίας (Psychohistory), ενός συνδυασμού ιστορίας, ψυχολογίας και στατιστικής, “προβλέπει” την πτώση της Αυτοκρατορίας και του ανθρώπινου πολιτισμού εν γένει. Η θέση του αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη δίωξη του και τη παραπομπή του σε δίκη, η έκβαση της οποίας ήταν η εξορία αυτού και των οπαδών στο πλανήτη Terminus, προκειμένου να ιδρύσουν το Θεμέλιο (Foundation), με σκοπό να διατηρήσουν το πνεύμα της επιστήμης και του πολιστιμού, ώστε όσοι διασωθούν της επικείμενης καταστροφής, να μη χρειαστεί να ξεκινήσουν από το μηδ΄έν.
Κλείνοντας και μέχρι το σημείο που έχουμε παρακαλουθήσει: Είναι άραγε όλοι πιόνια της Demerzel και του Hari Seldon εν τέλει; Αυτοί προβάλλουν προς το παρόν ως οι δύο μεγάλοι σκακιστές.
