Teutoburg – Quintili Vare legiones redde
Μπορεί να μην ακούσαμε, όπως περιμέναμε, την γνωστή φράση “Quintili Vare, legiones redde!”(«Βάρε, δώσε πίσω τις λεγεώνες μου»), η οποία αποδίδεται στον πρώτο Ρωμαίο αυτοκράτορα, Οκταβιανό Αύγουστο, από τον βιογράφο Σουητώνιο όταν έλαβε τα νέα της ήττας του ρωμαϊκού στρατού, παρά ταύτα, η καινούργια σειρά του Netflix “Barbaren” είναι μια πολύ καλή και αξιοπρεπής προσπάθεια μεταφοράς της ιστορίας του Αρμίνιου και της Μάχης του Τευτοβούργιου Δρυμού.
Ο πρωταγωνιστής της σειράς, ο Arminius, είναι διχασμένος ανάμεσα στην ρωμαϊκή του ταυτότητα και αυτή του πρίγκιπα των Χερούσκων (μιας εκ των γερμανικών φυλών) καταλήγοντας να προδώσει τους Ρωμαίους στο τέλος της σειράς οδηγώντας στην ολοσχερή καταστροφή και τις 3 ρωμαϊκές λεγεώνες (πάνω από 15 χιλιάδες στρατιώτες) , ένα γεγονός που έμεινε γνωστό στους Ρωμαίους ως Clades Variana (η Βαριανή καταστροφή). Ίσως, ήταν ζήτημα χρόνου πότε θα γινόταν σειρά αυτή η ιστορία του Χερούσκου πρίγκιπα που δόθηκε από μικρή ηλικία ως εχέγγυο για την τήρηση της ειρήνης από τον πατέρα του στους Ρωμαίους και ο οποίος πολλά χρόνια μετά αποφάσισε να προδώσει την Ρώμη ,την πόλη που τον ανέθρεψε, και να ντροπιάσει την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και δη το καμάρι της, τον ρωμαϊκό στρατό -ο πιο επαγγελματικός στρατός εκείνης της περιόδου-, όσο κανένας άλλος. Τι ήταν αυτό που έκανε τον Αρμίνιο να διαλέξει την φυλή του και να προδώσει με τέτοιο τρόπο τον ρωμαϊκό στρατό, μέρος τους οποίου ήταν και ο ίδιος, θα παραμείνει ανεξήγητο από τους ιστορικούς, ελλείψει επαρκών πηγών (κύρια πηγή είναι ο Τάκιτος που έγραψε κάποια χρόνια μετά τον θάνατο του Αρμίνιου). Ήταν άραγε κάποιο είδος πατριωτισμού που αναζωπυρώθηκε όταν είδε πως συμπεριφέρονταν οι Ρωμαίοι συνάδελφοί του στους Γερμανούς βάρβαρους; Η σειρά φαίνεται να κλίνει προς αυτή την κατεύθυνση, όπως έκαναν οι ιστορικοί το ’60. Σήμερα, οι ιστορικοί θεωρούν πιο πιθανό κίνητρο την απόκτηση εξουσίας και επιρροής επί της φυλής των Χερούσκων, όπου ανταγωνιζόταν τον Segestes. Σύμφωνα με την τελευταία άποψη, ήταν πιο ευεπίφορο πολιτικά να αντιταχθεί στους Ρωμαίους παρά να συνταχθεί μαζί τους για να κερδίσει την εξουσία και την απόλυτη επιρροή και έλεγχο επί των Χερούσκων.
Φυσικά, η σειρά είναι προφανές ότι βαδίζει στα χνάρια του Vikings και του Last Kingdom, σίγουρα, όμως, πιο ιστορική, χωρίς να είναι καθαρά ιστορική, όπως αρκετοί περίμεναν, και γι’ αυτό τον λόγο την κατέκριναν (κυρίως Γερμανοί). Είναι δύσκολο να περιμένουμε μια ιστορικά ακριβή σειρά όσον αφορά το συγκεκριμένο γεγονός, καθώς οι μοναδικές γραπτές πηγές προέρχονται από τους Ρωμαίους και δεν εξηγούν τα πως και τα γιατί της προδοσίας του Αρμίνιου, ενώ τα αρχαιολογικά ευρήματα δεν είναι αρκετά για να εξαχθούν περισσότερα συμπεράσματα πέρα από το να επιβεβαιώσουν το γεγονός ότι η μάχη έλαβε χώρα.
“fun” (στην πραγματικότητα ιστορικό) fact: Οι Ρωμαίοι μετά από αυτή την ήττα τους δεν αρίθμησαν ποτέ ξανά λεγεώνες με τα νούμερα αυτών των 3 ,XVII, XVIII και XIX, που χάθηκαν στον Τευτοβούργιο Δρύμο.
Από την άλλη, είναι ευνόητο, εφόσον δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ, αλλά, αντ’ αυτού, με μια σειρά που χρειάζεται πλοκή και κάποια δραματικά σημεία για να εξελιχθεί, να δούμε διαφοροποιήσεις, όπως : ότι το πλήθος των πολεμιστών των γερμανικών φυλών ανερχόταν μονάχα σε 1.000-2.000 άτομα (ενώ ήταν περί τις 5.000 τουλάχιστον), ότι η απαρχή της σχέσης της Thusnelda (Jeanne Goursaud) με τον Αρμίνιο ήταν πριν την μάχη (σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές γνωρίστηκαν μετά την μάχη στον Τευτοβούργιο Δρυμό) , ή ότι η σχέση του Αρμίνιου με τον Βάρους (Publius Quinctilius Varus) ήταν αυτή του πατέρα-γιου που είδαμε (ενώ κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από πουθενά χωρίς όμως να αποκλείεται από την άλλη και τελείως το να ήταν γνωστοί μεταξύ τους) ή ότι υφίστατο το ερωτικό τρίγωνο Thusnelda(Jeanne Goursaud) -Arminius (Laurence Rupp) – Folkwin (David Schütter). Αντίστοιχα, στην ίδια κατεύθυνση, και ο ρόλος που διαδραματίζει η πρωταγωνίστρια της σειράς Thusnelda, ήτοι αυτός της σκληρής γυναίκας κατά τα πρότυπα των Vikings που αντιτάσσεται στα ήθη της φυλής της -έστω σε ο, τι αφορά το γάμο- αντιβαίνει σε όσα γνωρίζουμε για την ιστορική θέση της γυναίκας σε αυτές τις φυλές, που διαφέρει κατά πολύ σε σχέση με τις γυναίκες των Vikings. Τέλος, η σειρά ακολουθεί επίσης το “αντι-ιστορικό” κλισέ αυτού του είδους σειρών, αυτού, δηλαδή, των βαρβάρων πασιφιστών και των κακών Ρωμαίων.
Τα παραπάνω είναι η αλήθεια πως δεν μας ενόχλησαν ως “ιστορικές ανακρίβειες” καθεαυτές, παρά ως παρακολουθήματα της πεπατημένης αυτού του είδους σειρών. Προκειμένου, δηλαδή, να αποκτήσει τηλεοπτικό ενδιαφέρον μία ιστορική μεταφορά ακολουθούνται οι ίδιες δοκιμασμένες συνταγές σεναριακά, οι οποίες δεν επιτρέπουν να αναδειχθεί η διαφορετικότητα της εκάστοτε ιστορικής συγκυρίας. Μέχρι και η κατά κοινή ομολογία εξαιρετική φωτογραφία της σειράς εξυπηρετεί μόνο στην οπτική μας ευχαρίστηση και δεν προσδίδει κάτι διαφορετικό για την περίοδο εκείνη τόσο χρονικά όσο και τοπικά.
Από τα λίγα σημεία που η σειρά ξεφεύγει από την πεπατημένη είναι η επιλογή της χρήσης της λατινικής γλώσσας για τους Ρωμαίους χαρακτήρες καθ’ όλη τη διάρκεια της σειράς, πράγμα που δεν έχουμε ξανασυναντήσει μέχρι στιγμής. Σίγουρα, κάποιοι ηθοποιοί τα καταφέρουν καλύτερα από άλλους στη σωστή απόδοση της προφοράς (Gaetano Aronica ως Varus), πράγμα που είναι απολύτως φυσικό λόγω διαφορετικής μητρικής γλώσσας. Οι γκρίνιες των Γερμανών τηλεθεατών για την επιλογή να χρησιμοποιηθούν τα σημερινά γερμανικά, αντί των αντίστοιχων διαλέκτων της εκάστοτε φυλής είναι αν μη τι άλλο υπερβολικές. Ίσως τα παράπονα τους μετριαζόντουσαν εάν αμβλύνονταν κάπως η έντονη αυστριακή προφορά του πρωταγωνιστή, ή δινόταν περισσότερη προσοχή στους γερμανικούς διαλόγους, ώστε να αποφευχθούν ατάκες που απηχούν στην σημερινή γερμανική σλανγκ. Ατού, επίσης, της σειράς η επιλογή των ρωμαϊκών στολών, οι οποίες είναι από τις καλύτερες που έχουμε δει μέχρι στιγμής σε σειρά ή ταινία, γεγονός καθόλου τυχαίο, δεδομένου ότι η παραγωγή συνεργάστηκε με τους ειδικότερους των ειδικών για την επιλογή τους.
Το γνωστό κανάλι Kings and Generals δημιούργησε τα δυο κάτωθι βίντεο για τις γερμανικές φυλές και την ιστορία του Αρμίνιου με σπόνσορα το ίδιο το Netflix εν όψει της καινούργιας σειράς:
Ι.
ΙΙ.
*Αυτό είναι ένα παλαιότερο του ίδιου καναλιού που δείχνει εξαιρετικά αναλυτικά την μάχη:
