Η πολυαναμενόμενη και πολυταιλαιπωρημένη – όπως αρκετές ακόμα ταινίες η πρεμιέρα των οποίων έτυχε να συμπέσει με το λοκντάουν των σινεμά- ταινία Dune (Dune: Part One) θα κάνει την πρεμιέρα της στην Ελλάδα στις 14 Οκτωβρίου και οι οιωνοί για το εάν θα δούμε ποτέ και την 2η ταινία-sequel- που έχει προγραμματίσει να δημιουργήσει ο Denis Villeneuve για να ολοκληρώσει το πρώτο βιβλίο δεν είναι καλοί (αυτή είναι η γενικότερη αίσθηση των φαν των βιβλίων σε διάφορα fora). Όλα θα εξαρτηθούν από την εισπρακτική επιτυχία της πρώτης αυτής ταινίας και από το εάν θα βρει ένα ευρύτερο κοινό πέραν των hardcore φανς που έχουν διαβάσει την σειρά βιβλίων που συνιστούν την saga του Dune. Η ταυτόχρονη δε διάθεσή της στην πλατφόρμα streaming του HBO Max δεν θα την ευνοήσει εισπρακτικά, αν και ο σκηνοθέτης Denis Villeneuve είναι κάθετα αντίθετος με αυτή την απόφαση του στούντιο για άλλον λόγο, επειδή θέλει το έργο του να ιδωθεί από το κοινό μέσω της μεγάλης οθόνης στον σωστό προς αυτό χώρο: την κινηματογραφική αίθουσα.
Το βιβλίο Dune του Frank Herbert, λοιπόν, δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1965 και έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή σε πολλά μετέπειτα έργα φαντασίας, είτε επιστημονικής είτε επικής (από το Star Wars έως το Game of Thrones), ενώ, περιλαμβάνει πάρα πολλούς προβληματισμούς αρκετά προωθημένους ακόμα και για εκείνη την περίοδο σε περιβαλλοντικά, οικολογικά και πολιτικά ζητήματα αναφορικά με το μέλλον της ανθρωπότητας. Για όσους ακόμα χωνεύουμε το πρώτο βιβλίο, το κεντρικό θέμα, ίσως, να μην μας έχει ξεκαθαρίσει στο κεφάλι: Είναι η αιώνια πάλη μεταξύ ελεύθερης βούλησης και μοίρας/πεπρωμένου; Είναι οι Μεσσίες και η έμφυτη τάση των ανθρώπων να ακολουθούν κάποιον ηγέτη; Οι πολιτικές ίντριγκες του βιβλίου είναι μακιαβελικής λογικής, κάτι που το διαφοροποιεί από το ύφος του Τόλκιν, ο οποίος πίστευε σε αμιγώς καλό και κακό, άσπρο και μαύρο, με ξεκάθαρες ηθικές αποχρώσεις και αξίες, σε ιδανικά ηρώων και αντιηρώων.
Είναι ένα έργο που θα προκαλέσει πολλές αντιδράσεις – ειδικά από όσους δουν μονάχα την ταινία – εξαιτίας των αραβικών επιρροών με τις οποίες βρίθει το βιβλίο και για όσους το αντιμετωπίσουν επιφανειακά η χρήση λέξεων όπως “jihad” θα συνιστά κόκκινο πανί (για αυτό προς το παρόν στα trailer ακούμε μονάχα την λέξη “crusade” που στο πρώτο τουλάχιστον βιβλίο χρησιμοποιείται πολύ λιγότερο από την λέξη jihad, κάτι που αποδίδει σίγουρα καλύτερα το όλο νόημα). Ίσως οι σεναριογράφοι και λοιποί υπεύθυνοι συντελεστές της ταινίας αποφύγουν εντελώς την χρήση τους, αλλά θα είναι μια στρέβλωση του έργου, όπως έγινε ήδη και με την αλλαγή του φύλου κάποιων χαρακτήρων που μάλλον θεωρήθηκε ως μια ανώδυνη μικροαλλαγή προς ικανοποίηση του φεμινιστικού κοινού της ταινίας (ακούσαμε και τα σχόλια της ηθοποιού Rebecca Ferguson σχετικά με τον προβληματικό τρόπο που ο Herbert αντιμετώπιζε το γυναικείο φύλο στο πρώτο βιβλίο-κατά την άποψή της φυσικά-).
Η ιστορία λαμβάνει χώρα στο απώτερο μέλλον, 34.000 χρόνια σχεδόν στο μέλλον, ενώ, oι ημερομηνίες μετριούνται με βάση την ίδρυση του Guild (της Συντεχνίας)-σε A.G. και B.G.- που είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τα διαπλανητικά ταξίδια, ήτοι έχει το μονοπώλιο τους. Το ανθρώπινο είδος έχει καταφέρει να κατακτήσει και να κατοικήσει με τις δικές του δυνατότητες πολλούς πλανήτες χωρίς την βοήθεια “σκεπτόμενων μηχανών”-“in the likeness of a human mind”-, των οποίων η δημιουργία απαγορεύεται αυστηρά αφότου έλαβε χώρα μια επανάσταση (Butlerian Jihad) κατά αυτών, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή όλων. Το ριζοσπαστικό στοιχείο στο έργο του Herbert είναι ότι αυτή η καταστροφή των σκεπτόμενων μηχανών δεν αναχαίτισε την πρόοδο της ανθρωπότητας, αντιθέτως, αυτή συνεχίστηκε ακάθεκτη βασιζόμενη εξολοκλήρου στις δυνατότητες του ίδιου του ανθρώπου που στην πορεία και αυτός εξελίχθηκε μέσα από αυτήν την προσπάθεια ανάλογα με την εξειδίκευση που έλαβε δημιουργώντας ομάδες και συντεχνίες για καλύτερη εξειδίκευση σε διάφορα θέματα. Το σκηνικό της ιστορίας είναι ο πλανήτης Αράκις, γνωστός ως Dune εξαιτίας, των αμμόλοφων του,καθώς είναι ένας πλανήτης που συνίσταται από έρημο και παντελή έλλειψη πόσιμου νερού. Παρ΄όλα αυτά, είναι ο πιο πολύτιμος πλανήτης του σύμπαντος εφόσον εκεί παράγεται το καρύκευμα “μελάνζ”(“γηριατρικό μπαχαρικό” στις νεότερες εκδόσεις) το οποίο, αν και εθιστικό, είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από τα διαπλανητικά ταξίδια, καθώς οι πλοηγοί του Guild μόνο με την χρήση του μπορούν να οδηγήσουν τα σκάφη τους και να μεταφέρουν κόσμο, αγαθά κλπ. Το συγκεκριμένο καρύκευμα έχει και άλλες χρήσεις εφόσον επιμηκύνει την ζωή κάποιου και φαίνεται να λειτουργεί και ως ναρκωτικό καθώς προκαλεί παραισθήσεις, οράματα κλπ. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος πέρα από την έλλειψη νερού και φιλικού για την επιβίωση του ανθρώπου περιβάλλοντος είναι η ύπαρξη τεραστίων διαστάσεων αμμοσκούληκων που καταπίνουν οτιδήποτε περπατά πάνω στον πλανήτη και ωστόσο είναι απαραίτητα για την ύπαρξη του καρυκεύματος. Το οικοσύστημα του πλανήτη αναλύεται σε φοβερό βαθμό από τον συγγραφέα, ο οποίος ασχολήθηκε 5 χρόνια με την δημιουργία του, και προτάσσει ιδέες όπως η γαιοπλασία ή η γαιοδιαμόρφωση (terraforming), που ακόμα και σήμερα συζητιούνται και εξερευνώνται αναφορικά με τον πλανήτη Άρη.
Οι χαρακτήρες και οι διάφορες ομάδες που επιδιώκουν την απόκτηση εξουσίας στην ιστορία:
Ο Οίκος των Ατρειδών, του οποίου η καταγωγή εντοπίζεται στην αρχαία Ελλάδα, έχει ως έδρα τον πλανήτη Κάλανταν αλλά αναλαμβάνει από τον αυτοκράτορα την διακυβέρνηση του πλανήτη Dune όπου και μετακομίζει ολόκληρος ο Οίκος στην αρχή του βιβλίου. Αρχηγός του Οίκου είναι ο Δούκας Λέτο (Oscar Isaac), ο επονομαζόμενος Κόκκινος Δούκας· δίκαιος και τίμιος προσπαθεί να ηγηθεί της δύσκολης διακυβέρνησης του πλανήτη Dune.
Η Λαίδη Jessica (Rebecca Ferguson) είναι η επίσημη παλλακίδα-σύντροφος του Δούκα Λέτο και μητέρα του διαδόχου του, Paul. Είναι, επίσης, και κυρίως μια Bene Gesserit, κάτι που παίζει μεγάλο ρόλο στην όλη ιστορία. Οι Bene Gesserit είναι μια ομάδα-αδελφότητα- αποτελούμενη αποκλειστικά από γυναίκες που άλλοτε μοιάζει με θρησκευτική-μυστικιστική οργάνωση και άλλοτε με πολιτική. Επιδίδονται για χιλιάδες χρόνια σε γενετικά πειράματα ευγονικής προσπαθώντας να δημιουργήσουν έναν άνθρωπο με συγκεκριμένες ιδιότητες (τον Kwisatz Haderach, η μετάφραση στα ελληνικά διαφέρει ανάλογα την έκδοση του βιβλίου: στις παλιές αναγράφεται ως Κβίσατς Χάντερας, στις πρόσφατες Κουίζατς Χάντερας). Ελέγχουν κάθε κύτταρο στο σώμα τους αλλάζοντας τον μεταβολισμό τους και πετυχαίνοντας πολλά ακόμα θαυμαστά που θα δούμε στην ταινία. Είναι εκπαιδευμένες σε πολλά ακόμα πράγματα όπως να καταλαβαίνουν αν ο συνομιλητής τους λέει ψέματα ή αλήθεια, αν κρύβει κάτι, μπορούν να επικοινωνήσουν τι θέλουν σε κάποιο υποκείμενο με την Φωνή ,μπορούν με άλλες τεχνικές-“Weirding Way”- που μαθαίνουν να πολεμούν με επιτυχία και τους πιο καλά εκπαιδευμένους πολεμιστές. Είναι μια οργάνωση που έχει δική της κρυφή πολιτική ατζέντα και προκαλεί φόβο στον κόσμο. Τίποτα από όσα κάνουν δεν είναι υπερφυσικό αλλά έχουν ηθελημένα αφήσει να εννοηθεί ότι έχουν τέτοιες ικανότητες για να προκαλούν δέος στον κόσμο μέσα από μύθους για την οργάνωση τους.
Ο George Lucas έχει πάρει αρκετά στοιχεία των Bene Gesserit και τα έχει δώσει στους Jedi.
Η Λιτανεία κατά του φόβου των Bene Gesserit είναι από τα καλύτερα κείμενα του βιβλίου:
“I must not fear.Fear is the mind-killer.Fear is the little-death that brings total obliteration.I will face my fear.I will permit it to pass over me and through me.And when it has gone past, I will turn the inner eye to see its path.Where the fear has gone there will be nothing. Only I will remain.”
O Πωλ Ατρείδης (Timothee Chalamet) είναι ο πρωταγωνιστής της ταινίας, γιός του Δούκα Λέτο και της Λαίδης Τζέσικα, διάδοχος του Οίκου των Ατρειδών. Οι ικανότητές του και οι επιθυμίες του βρίσκονται στο επίκεντρο της ιστορίας, καθώς η μητέρα του τον έχει εκπαιδεύσει από μικρή ηλικία σαν Bene Gesserit, ενώ είναι άντρας. Φαίνεται εξαιρετικά χαρισματικός εξαρχής, αλλά οι πραγματικές του δυνατότητες ξετυλίγονται στην πορεία της ιστορίας. Φυσικά, αρκετοί θα παρεξηγήσουν αρχικά (αν μείνουμε στο πρώτο βιβλίο και τις 2 πρώτες ταινίες) την ιστορία σαν μια ακόμα υπόθεση “λευκού-σωτήρα”(κατά το “white savior” αν και προτιμότερος όρος θα ήταν ίσως το “δυτικοκεντρικός ήρωας/σωτήρας”) κάτι που είναι ο πιο απλοϊκός τρόπος αντίληψης της υπόθεσης. Καλύτερα να μην αναφέρουμε τίποτα παραπάνω για τον Πωλ εφόσον θα συνιστά σπόιλερ για την ταινία και σίγουρα θα εξηγηθούν εκεί όσα τον αφορούν.
Ο Βαρόνος Βλάντιμιρ Χαρκόνεν (Stellan Skarsgard) είναι ο αρχηγός του φιλανδικής καταγωγής Οίκου των Χαρκόνεν, ο οποίος έχει έδρα τον πλανήτη Γκιέντι Πράιμ. Είναι ένας οίκος που έχει για αρκετά χρόνια μέχρι να ξεκινήσει η ιστορία ένα είδος βεντέτας με τον οίκο των Ατρειδών.Στο βιβλίο η μεταξύ τους έχθρα κορυφώνεται μόλις ο αυτοκράτορας δίνει την διακυβέρνηση του πλανήτη Dune στον οίκο των Ατρειδών, καθώς την αφαιρεί από τους Χαρκόνεν, κάτι που δεν το παίρνουν ψύχραιμα. Ο Δούκας Λέτο κηρύσσει kanly/κάνλι, δηλαδή βεντέτα με τον Οίκο των Χαρκόνεν, όπου συγκεκριμένα πράγματα επιτρέπονται και συγκεκριμένα όχι για να λύσουν τις διαφορές τους. Οι Χαρκόνεν είναι σκληροί και αδίστακτοί, ενώ ο βαρόνος Βλάντιμιρ εξυφαίνει διάφορες δολοπλοκίες και αποζητά την απόκτηση εξουσίας και αίγλης για τον Οίκο του.
O Glossu Rabban (David Bautista) είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία ανεψιός του βαρόνου Βλάντιμιρ (γιός του ετεροθαλή αδελφού του), ο οποίος κυβερνούσε το φέουδο του πλανήτη Dune(Arrakis) εξ ονόματος του θείου του επιβλέποντας την εξαγωγή του καρυκεύματος μελάνζ πριν το αναλάβουν οι Ατρείδες. Έχει κληρονομήσει την τάση προς την σκληρότητα και τον σαδισμό των προγόνων του Οίκου του, ενώ ο πατέρας του προσπαθώντας να τα αποφύγει όλα αυτά είχε αλλάξει μέχρι και το επώνυμο τους από Harkonnen σε Rabban. Το πως απέκτησε το προσωνύμιο Beast λέει πολλά για τον χαρακτήρα του.
Οι Mentat: Στην ταινία θα δούμε δύο, τον Piter De Vries (David Dastmalchian) στην υπηρεσία των Harkonnen και τον Thufir Hawat (Stephen McKinley Henderson) στην υπηρεσία των Ατρειδών. Οι Μέντατ είναι μια οργάνωση, άλλως Τάγμα, που έχει σκοπό να αντικαταστήσει τις “σκεπτόμενες μηχανές” που διέλυσαν οι άνθρωποι πολλά χρόνια πριν σε μια επανάσταση. Η επανάσταση αυτή ονομάστηκε Butlerian Jihad και στον πυρήνα της ήταν η αντίθεση του κόσμου στην χρήση και εκμετάλλευσή “σκεπτόμενων μηχανών” από άλλους ανθρώπους εναντίον ανθρώπων. Είναι κάτι σαν βιολογικά κομπιούτερ και μέσα από έντονη εκπαίδευση έχουν αναπτύξει τις ικανότητές τους που ήδη εκ γενετής κατείχαν ως έναν βαθμό εν δυνάμει. Μερικές φορές γίνονται κοινωνικοπαθείς εξαιτίας της εκπαίδευσής τους που τους θεωρεί μηχανές υπολογισμού και δεν έχουν συγκεκριμένη ηθική πυξίδα. Το σημάδι στα χείλη τους προέρχεται από μια ουσία που λαμβάνουν για να εντείνουν τις δυνατότητές τους. Λειτουργούν ως σύμβουλοι στους ηγέτες σημαντικών Οίκων και έχουν φοβερή διορατικότητα εξαιτίας των γνώσεών τους και της λογικής που χρησιμοποιούν.
Οι Fremen είναι οι μόνιμοι και τρόπον τινά γηγενείς κάτοικοι του Αράκις. Λέμε τρόπον τινά διότι σύμφωνα με την προφορική τους παράδοση στον κόσμο του Dune είναι γνωστό ότι έφτασαν εκεί μετά από μια μακρά περιπλάνηση σε άλλους πλανήτες κυνηγημένοι λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Η όλη τους ύπαρξη είναι μια μάχη για επιβίωση σε αυτόν τον αφιλόξενο πλανήτη, ενώ τα έθιμα τους θυμίζουν νομαδικές αραβικές φυλές όπως οι Βεδουίνοι. Σε αυτό συνηγορούν οι διάφορες αραβικές ορολογίες που εμφανίζονται στο βιβλίο όπως Mahdi, Shai-Hulud, El Sayal και πάρα πολλές ακόμα. Είναι μια πολεμοχαρής φυλή και ζουν σε μικρές κοινότητες με έναν δικό της τοπικό αρχηγό η καθεμία, κάνουν καθημερινή χρήση του μελάνζ και για αυτόν τον λόγο τα μάτια τους είναι τελείως μπλε χωρίς να φαίνεται καθόλου ασπράδι.Εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών διαβίωσης είναι ένας λαός γεμάτος δεισιδαιμονίες, βαθιά πίστη σε μύθους και θρύλους, ενώ εφαρμόζουν συνέχεια μυστικιστικές τελετές.
“God created Arrakis to train the faithful”.
Η Chani (Zendaya) είναι μια Fremen κοπέλα που αναπτύσσει αρκετά στενή σχέση με τον Πώλ και παίζει κομβικό ρόλο στην ιστορία. Ωστόσο, η επιλογή της Zendaya δεν μας τρέλανε, πέραν του νεανικού κοινού που αναμένεται κατά τους συντελεστές να “φέρει” στην ταινία, διότι δεν μας έχει πείσει για την υποκριτική της ικανότητα.
Σε συνδυασμό με την αλλαγή φύλου κιόλας του χαρακτήρα του Liet Kynes (Sharon Duncan-Brewsster), πατέρα της Chani, σε γυναίκα προετοιμαζόμαστε για φεμινιστικές καμπάνες. Αρχικά, η αλλαγή αυτή ενός περιφερειακού χαρακτήρα φαίνεται ασήμαντη, ωστόσο, τελειώνοντας το βιβλίο ο γράφων άλλαξε εντελώς γνώμη. Οι γυναίκες στην κοινωνία των Fremen αντιμετωπίζονται σαν αντικείμενα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, συνιστούν ξεκάθαρα κτήμα του άντρα που τις έχει κερδίσει, γίνονται σύζυγοι ή υπηρέτριές του. Είναι απίστευτα ανακόλουθο, λοιπόν, να αλλάξουν φύλο στον Liet Kynes για να μας δώσουν έναν “δυνατό γυναικείο χαρακτήρα” την στιγμή που δεν υπήρχε αυτό μέσα στην ιστορία και δη στην πατριαρχική κοινωνία των Fremen-όπως απεικονίζεται στο πρώτο έστω βιβλίο-! Πόσο δύσκολο είναι πια να μείνει κάποιος πιστός στο αρχικό υλικό, στην πηγή, στα βιβλία ως έχουν που όλοι μπορούμε να κατανοήσουμε πρώτον ότι γράφτηκαν το ’60 και δεύτερον ότι περιγράφουν μια συγκεκριμένη νομαδική φυλή με αυστηρή κοινωνική δομή που απηχεί την θέση της γυναίκας στις αραβικές νομαδικές φυλές από τις οποίες και εμπνεύστηκε!!! Τι θα καταλάβει, λοιπόν, ο θεατής όταν θα δει την Liet Kynes και την Shira; Τι νόημα να βγάλει για την θέση της γυναίκας εν προκειμένω;; Και η Chani σε σχέση με τον Πωλ είναι αρκετά υποτακτική σε αυτόν.
Ο Stilgar (Javier Bardem) είναι αρχηγός της κοινότητας Fremen που υποδέχεται τον Πωλ και την Λαίδη Τζέσικα.
Ο Gurney Halek (Josh Brolin) είναι πολεμιστής στην υπηρεσία των Ατρειδών και δάσκαλος του Πωλ στις πολεμικές τέχνες.
Ο Duncan Idaho (Jason Momoa) είναι επίσης πολεμιστής στην υπηρεσία των Ατρειδών και δάσκαλος πολεμικών τεχνών του Πωλ. H επιλογή του Jason Momoa γεννά σοβαρά ερωτήματα για το πόσο σοβαρά σκέφτηκαν οι υπεύθυνοι την συνέχεια του franchise και κατά πόσο πιστεύουν ότι θα ξεπεράσει τις 3 ταινίες, ήτοι τα 2 πρώτα βιβλία. Διαφορετικά δεν εξηγείται αυτή η επιλογή, καθότι είναι κοινός τόπος ότι ο Jason Momoa υποδύεται τον εαυτό του σε κάθε ταινία που παίζει και τίποτα παραπάνω.
Ο Dr.Yueh (Chang Chen) είναι ο προσωπικός γιατρός του Οίκου των Ατρειδών και ο ρόμβος στο κούτελο του αποδεικνύει την εκπαίδευσή του στην σχολή Suk.
Η Σεβασμιοτάτη Μητέρα Gaius Helen Mohiam (Charlotte Rampling) είναι η ανώτερη στην ιεραρχία των Bene Gesserit έχοντας περάσει χρόνια προετοιμασίας και μια πολύ ειδική διαδικασία για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο. Κινεί τα νήματα της οργάνωσης και ήταν δασκάλα της Λαίδης Τζέσικα, ενώ στην αρχή της ιστορίας είναι η ελεγκτής αλήθειας του αυτοκράτορα Πάντισαχ Σαντάμ IV.
Η μεταφορά του βιβλίου στην μεγάλη οθόνη είναι δύσκολη και είναι πολύ θετικό ότι το πρώτο βιβλίο προσπαθούν να το χωρίσουν σε δύο μέρη για να έχουν χώρο να αναλύσουν και να αναπτύξουν όλες τις παράμετρους όπως στο βιβλίο.
Οι παραγωγοί, όμως, περπατάνε σε δύσκολα μονοπάτια εφόσον ο κόσμος είναι έτοιμος να εξαγριωθεί στις μέρες μας με το οτιδήποτε θεωρεί ότι προσβάλλει θρησκείες, πολιτισμούς, κοινωνικές ομάδες κλπ. Θα υπάρξουν αντιδράσεις αν χρησιμοποιηθεί ο όρος “jihad” στην ταινία, θα ενοχλήσει ο λευκός σωτήρας Πωλ που συνάπτει σχέση με την ντόπια κοπέλα, η ιδέα της ύπαρξης γενετικών προγραμμάτων ευγονικής (λες και δεν συμβαίνει ήδη με την επιλογή εμβρύων στις κλινικές τεχνητής γονιμοποίησης) – αν και εν προκειμένω επειδή αφορά λευκό άνθρωπο θα αντιδράσουν και για αυτόν τον λόγο επιπλέον-, ο ξεκάθαρος παραλληλισμός του Arrakis και του καρυκεύματος με την Μέση Ανατολή και το πετρέλαιο, η εταιρεία CHOAM το αντίστοιχο του OPEC, η δημιουργία ενός υδραυλικού δεσποτισμού ως λύση, το καστ που δεν περιλαμβάνει Άραβες ως Fremen, το γιατί ο Πωλ είναι τόσο λευκός. Αντιθέτως, θέλουμε να μας προκαλούν και να μας προβληματίζουν τέτοιες ιστορίες αφότου έχουμε λύσει το πρόβλημα της Δυτικής μας ταυτότητας.
Η ταινία θα έχει διάρκεια 2 ώρες και 35 λεπτά.
Ο Denis Villeneuve δήλωσε ότι η απόφαση του στούντιο για παράλληλα κυκλοφορία της ταινίας στην streaming πλατφόρμα ήταν μια πισώπλατη μαχαιριά: “was like a stab in the back, it remains unacceptable.” “I will defend theatrical cinema until the end. If the boat ever sinks, I’ll be on deck!”
Η Λιτανεία κατά του hype!
“I must not hype. Hype is the movie-killer. Hype is the little-death that brings total disappointment. I will face my hype. I will permit it to pass over me and through me. And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path. Where the hype has gone there will be no expectations. Only I will remain.” από το youtube
